Oud-inwoner Wezuperbrug leeft lang en gelukkig in Canada, maar is even terug bij zus Ina Been.
Je mag 18, 55 of zelfs bijna 94 jaar zijn, je kan altijd grote dingen bereiken. Je moet er gewoon voor gaan, in jezelf geloven en vertrouwen op jezelf. Het zijn wijze woorden van de in Canada woonachtige Jan Loman, die deze week op bezoek is bij zijn zus Ina Been.
Geslaagde emigrant
De 93-jarige Loman, oud-inwoner van Wezuperbrug, is het levende bewijs van een geslaagde Nederlandse emigrant, die rond 1950 de oversteek naar Canada waagde. Het werd een zoektocht naar het goede leven en dat vond Loman in het noordwesten van de Canadese provincie Ontario.
Drents dialect
Aan de keukentafel bij zijn zus Ina Been in Aalden straalt de negentiger een en al optimisme uit. “Globaal eens in de tien jaar keer ik voor een weekje terug naar Drenthe. De jaren gaan zeker tellen, maar mijn 100e verjaardag hoop ik in Aalden te vieren”, klinkt Loman vastberaden in onvervalst Drents dialect.
Jan Loman (93) uit Canada - geboren en getogen in Wezuperbrug - geeft zijn zus Ina Been uit Aalden een dikke knuffel. “Ondanks de emigratie is de familieband altijd hecht gebleven en zijn we vrienden voor het leven.” (Foto: Gerda Looije)
Ear Falls: dorp van bijna 1.000 zielen
Loman woont al decennia lang in Ear Falls, een pittoresk dorpje van bijna 1.000 zielen. Aan de voet van de ooit florerende mijnbouwindustrie en vermaard door ontelbare helblauwe rivieren die zich een weg door de diepe wouden banen. “Voor liefhebbers van wildleven zoals elanden, herten, wolven en beren is de regio rond Ear Falls een paradijs”, zo omschrijft Loman zijn woonomgeving.
Gewaardeerd om grote betrokkenheid
Ear Falls is een hechte gemeenschap waar Loman al sinds jaar en dag gewaardeerd wordt om zijn grote betrokkenheid. Liefkozend door de dorpsbewoners Dutchie genoemd, verwijzend naar zijn Nederlandse roots. Een man die tot op de dag van vandaag nog altijd klaar staat voor de dorpsbevolking. Nog heel creatief is en speelgoed voor de dorpskinderen maakt. Loman toonde ook zijn grote sociale betrokkenheid. Hij had onder meer zitting in het schoolbestuur, de gemeenteraad, handelskamer en padvindersclub.
Voor- en tegenspoed
Jan Loman woont als negentiger nog altijd zelfstandig, heeft geen thuishulp en rijdt nog altijd auto. In 2022 volgde er een gitzwarte periode uit zijn leven. Na een lang en gelukkig huwelijk overleed zijn vrouw Leone en in datzelfde jaar verloor hij ook zijn zoon Tom. Gelukkig kan Loman nog altijd rekenen op de steun van zijn dochter Janny en schoonzoon Steve. Het tweetal woont weliswaar ook in Ontario, maar wel op meer dan 2.100 kilometer afstand. “Voor Canadese begrippen valt dat echter nog altijd mee.”
Bloed ging kriebelen
Jan Loman was pas 18 jaar toen - net al bij veel andere landgenoten - het emigratiebloed ging kriebelen. Voor de jonge avonturier was Nederland te klein. De vooruitzichten zo vlak na de Tweede Wereldoorlog waren onzeker en Jan zocht zijn geluk overzee. “Ik wilde de wijde wereld in. Ik had mijn vizier gericht op Canada. Er was daar nog genoeg ruimte voor anderen. Een kolossaal land.”
Ongewis avontuur
Jan Loman stapte op de boot naar Canada. Een lange reis en een ongewis avontuur voor de boeg. Ondanks de vele mogelijkheden om daar boer te worden, heeft hij dat nooit geambieerd. “Ik heb in Canada altijd in de dienstverlening en als zelfstandige gewerkt. Eigenlijk heel veelzijdig en teveel om op te noemen. Ik begon als twintiger als gids van Amerikaanse jagers en vissers en heb daarna verschillende ambachten uitgevoerd: ik bestierde een levensmiddelenbedrijfje, was constructiemedewerker van vakantiehuizen en was leermeester in timmeren van een Indianenreservaat. Ik heb een heel rijk werkzaam leven gehad en ook nooit meer een verlangen gehad om definitief naar Nederland terug te keren.”
Frequent bellen
Via briefpost hield hij nauw contact met zijn familie en vrienden in Zuidoost-Drenthe. Later keerde hij meerdere keren met zijn gezin voor vakantie terug naar Nederland. De familieband van Loman is altijd hecht gebleven. Frequent bellen Loman en zus Ina nog met elkaar en wisselen dan het wel en wee uit. De kring wordt kleiner, vrijwel al zijn schoolvrienden in Wezuperbrug zijn overleden. Het zijn nog slechts de herinneringen aan de tijd dat Loman met hen naar de Lagere Landbouwschool in Westerbork en later naar de Landbouw Winterschool in Emmen reisde.
Dankbaar
In weerwil op wat zijn ouders wellicht graag hadden gezien - boer worden - trok Loman zijn eigen plan. Zus Ina was destijds een meisje van amper twaalf jaar oud. “Voor mij was het - net als voor mijn twee zussen - op dat moment nog moeilijk te overzien om mijn grote broer los te laten, maar ik ben wel heel blij dat we ondanks de grote afstand met elkaar in contact zijn gebleven. Ik ben dankbaar dat broer Jan hier op zo’n respectabele leeftijd zijn verhaal bij mij aan de keukentafel doet.”
Strenge winters en hete zomers
De trip naar Nederland vanuit het dorpje Ear Falls, gekenmerkt door hete zomers en strenge winters, waarbij de temperatuur met gemak tot onder de dertig graden duikt, was voor Loman overigens een belevenis op zich: 140 kilometer in de auto naar de eerstvolgende bushalte, gevolgd door een busreis van 27 uur naar dochter Janny en nog eens een vliegreis van meer dan zeven uur naar Amsterdam.“
Met veel plezier reis ik terug naar Canada
Hij vervolgt: “Vorige week zondag heb ik bij aankomst in Aalden wel even een dutje gedaan”, zo moet Loman bekennen, maar ‘s avonds was hij toch al weer goed gemutst getuige van het muziektheaterspektakel De Vlinderprinses. “Dat voelde als thuiskomen. Een decor uit 1952, voor mij heel herkenbaar. Ik ben de jeugdjaren hier niet vergeten, koester de herinneringen, maar ik onderneem de komende week met veel plezier de reis terug naar Canada. Dat is mijn thuis geworden”, zegt Loman, die Ina een dikke knuffel geeft voor de gastvrijheid die hij deze dagen in Aalden ontvangt.
Bron: Dagblad van het Noorden
Oes Eig'n Kraantien
