Bloemenlegging plaquette Franse parachutisten Wezuperbrug. Afgelopen zaterdag – 10 april - was het exact 76 jaar geleden dat de gemeente Zweeloo werd bevrijd door de geallieerden. Na vijf jaren van bezetting kon een ieder weer vrij zijn en gaan en staan waar men wilde, zonder in angst te hoeven leven opgepakt of doodgeschoten te worden.
Langs de wegen in de dorpen waar de geallieerde troepen langstrokken was het een drukte van belang, met uitzinnige feestvierende menigtes. Dorpsgenoten die elkaar al lange tijd niet meer hadden gezien - omdat ze ondergedoken hadden gezeten - stonden ineens weer naast elkaar nu ze zich weer op straat konden vertonen. Ooggetuigen spraken later nog vaak over het onwerkelijke karakter van deze 10 april 1945.
Hevige gevechten en gesneuvelde soldaten
De bevrijding van de gemeente Zweeloo was echter niet alleen maar feest. Weliswaar ging het niet gepaard met hevige gevechten, zoals dat op veel plekken in ons land wel aan de orde was. Toch vonden ook hier schermutselingen plaats die een aantal mensen het leven kostte. Op de dag dat de inwoners van de gemeente Zweeloo de herwonnen vrijheid zouden vieren, sneuvelden twee Poolse soldaten, Józef Turkowiak en Stefan Kosztubajda, bij het bos langs het Oranjekanaal tussen Wezuperbrug en Schoonoord.
Drie Franse parachutisten komen om het leven
Een dag eerder, op 9 april 1945, kwamen drie Franse parachutisten om het leven in het heide- en bosgebied ten noorden van de brug bij Wezuperbrug, toen zij daar op een aantal Duitse soldaten stuitten. Deze Franse parachutisten waren in de nacht van 7 op 8 april 1945 in het kader van Operation Amherst achter de vijandelijke linies afgesprongen om ervoor te zorgen dat de geallieerde opmars in Noord-Nederland voorspoedig zou verlopen. Van de 702 parachutisten kwamen er 33 om het leven. De drie van Wezuperbrug werden hier door de Duitsers doodgeschoten en zouden hun thuisland en families nooit weer terugzien.
Plaquette
Na de oorlog ging een lang gekoesterde wens van de Franse veteraan Gilbert Hentschké in vervulling: ter nagedachtenis aan zijn drie gesneuvelde kameraden werd langs het Oranjekanaal tussen Wezuperbrug en Schoonoord een plaquette onthuld. Op de plaquette staan de namen van de drie omgekomen parachutisten vermeld: Gabriel René Judet, Aimé Joseph Mathurin Le Berrigaud en Robert Pierre Raymond Legras. Jaarlijks worden op deze plaats op 9 april bloemen gelegd om de drie parachutisten te herdenken.
Jaarlijkse herdenking
Afgelopen zaterdag vond er op initiatief van de stichting Herdenking Franse Parachutisten 1945 een korte herdenking plaats bij de plaquette. Deze stichting draagt er zorg voor dat alle 22 monumenten die zijn opgericht ter nagedachtenis aan de Franse inzet in Noord-Nederland jaarlijks in de periode 7 – 10 april worden bezocht.
De herdenking bij de plaquette bij Wezuperbrug vond dit jaar plaats in besloten kring vanwege Covid19. Dit betekende helaas dat er weinig ruchtbaarheid aan kon worden gegeven. Desondanks was het herdenken in een klein gezelschap indrukwekkend. Voorafgaande aan de bloemenlegging werd door ceremoniemeester Harold de Jong een kort woord gesproken over de gebeurtenissen die werden herdacht. Na het blazen van de Last Post volgde een minuut van stilte en daarop het blazen van de Reveille, als teken dat het leven ook weer verder gaat.
door Marcel Zantingh
De stichting Herdenking Franse Parachutisten 1945 bezocht de afgelopen week alle 22 monumenten met een relatie tot de inzet van de Franse parachutisten in april 1945.
Vrijdagmiddag werden de Franse Para’s, Le Berrigaud, Judet en Legras, in Wezuperbrug herdacht. In verband met de coronamaatregelen vond de herdenking in klein gezelschap plaats.
Oes Eig'n Kraantien d.d. 13 april 2021
