Dick Niehof is opgegroeid met water. In zijn geboorteplaats Garnwerd was hij in zijn jongensjaren in het Reitdiep al met een geïmproviseerde kano aan het peddelen. 'Het was toen nog een zelfbouw kano, bestaande uit een oude plank en een paar zijkanten. Tegenwoordig ziet het materiaal er behoorlijk professioneler uit', zo vertelt de ervaren kanovaarder. Dat is bepaald geen overbodige luxe, want de 60-jarige inwoner van Zweeloo maakt inmiddels al bijna 25 jaar tochten op zee. Hij doet dat samen met zijn collega's van kano-vereniging Winsum. Het is een verhaal over een sportman die helemaal bevangen is door de veelzijdigheid van de kanosport. Een sport voor avonturiers, voor gestaalde doe-het-zelvers.
Dick Niehof vertelt: 'Zodra ik ook maar in de buurt kom van de zeelucht en de klotsende golven, begint er bij mij iets te kriebelen. Fantastisch als de golven over de rand van de kano uiteenspatten. Sport is verslavend en kanoën al helemaal. Het is een sport die weliswaar uit slechts één beweging bestaat. Maar juist omdat het één beweging is, is het een moeilijke sport. Want die ene beweging moet wel elke haal hetzelfde zijn. En als je dat aardig onder de knie hebt dan voelt dat heel prettig aan.' Kanoën is volgens Niehof een samenspel tussen ritme, techniek en kracht. 'Nog een uniek aspect van de kanosport is dat je terwijl je bezig bent, in de mooiste plekjes van de natuur komt, waar je anders vrijwel zeker nooit zou komen. Wat te zeggen bijvoorbeeld van Engelsmanplaat, tussen Ameland en Schiermonnikoog op een afstand van zo'n vijf kilometer uit de Friese kust ten noorden van Nes. Daar tref je de natuur in de meest zuivere soort aan. Niet geheel toevallig een geliefkoosd domein voor menig wadloper.' Wat kanoën voor Dick Niehof zo bijzonder maakt is de vrijheid en de stilte op het water en niet te vergeten de fabuleuze luchten. 'Altijd weer anders. Wandel- en fietspaden blijven op dezelfde plaats liggen. Je treft er de voetsporen van jezelf of van anderen aan, maar in het water laat je met de peddel of boot geen enkel spoor achter.'
Niehof heeft het kanoën geleerd in het mooie wierdedorp Garnwerd, gelegen aan het Reitdiep-dal van Groningen. Daar heeft hij zich dankzij intensieve trainingen de techniek meester gemaakt en conditie en ervaring opgebouwd. Het zijn volgens Niehof de belangrijkste voorwaarden om verantwoord op zee te kunnen varen. 'Want', zo zegt hij, 'varen op zee is wel even wat anders dan varen op binnenwateren. Vooral vanwege het optreden van eb en vloed en de daarmee samenhangende stromingen moet je je terdege voorbereiden. Op zee hebben we daarom bijna altijd te maken met een gedegen tochtplanning op basis van het getij. Wie geen ervaring heeft met varen op zee en in het bijzonder met kanoën op het Wad moet echt eerst enige tochten maken onder leiding van ervaren wadkanoërs.'
Dick Niehof is één van die geroutineerde kanoërs. Hij legt uit dat het traject van beginnende vaarder naar 'gevorderd zeevaarder' een wisselwerking is van techniek, conditie en ervaring. 'Hoe lang dit traject duurt, is afhankelijk van de regelmaat waarmee men vaart en technieken oefent. Een verantwoorde voorbereiding om op zee te kunnen varen bestaat naast de essentiële kano-technieken, onder meer uit een navigatiecursus en reddingoefeningen.' De eerste ervaring bij beginnerstochten wordt opgedaan op binnenwater. 'Veel kennis en kunde kan opgestoken worden van mede-vaarders. Maar de fijne kneepjes kan een instructeur over het algemeen net iets beter uitleggen. Indien men de vaar-techniek redelijk beheerst én veel 'kilometers in de armen heeft' kan er voorzichtig begonnen worden met tochten op wat groter water. Op groot water is vooral de vaarconditie van de kanoërs van belang, want men kan op zee niet altijd even uitstappen voor een rust-pauze.' Niehof hamert op het feit dat een kanovaarder een bepaalde basis-snelheid moet hebben en deze gedurende de tocht ook moet kunnen vasthouden. 'In het algemeen kan gesteld worden dat een eigen vaarsnelheid in golvend water van ongeveer zes kilometer per uur gedurende twee uur volgehouden moet kunnen worden.'
Het haventje van Noordpolderzijl is voor Dick Niehof een geliefkoosd vertrekpunt voor tochten naar de oostkant van Schiermonnikoog, Simonszand of Rottumerplaat. 'Een fenomenaal gebied. Noordpolderzijl bestaat uit niet meer dan drie huizen, een gemaal, een parkeerplaats, een bruine kroeg, een kampeerterrein en een buitendijks haventje. Het hoogteverschil aan de kade kan soms wel meer dan twee meter bedragen. Het beste is de haven bij hoogwater te gebruiken. Bij laagwater kun je alleen te water via de blubber aan het eind van de kade of via een ijzeren trapje. Een uur voor en na laagwater is zelfs voor kano's de geul te ondiep om doorheen te kunnen varen.'
Het Wad is en blijft volgens Niehof voor de kanovaarders één van de meest fascinerende en uitdagende omgevingen. 'Vooral dankzij het verschil in eb en vloed, want dat kan soms wel meer dan 2,5 meter bedragen. Het gevolg is dat er redelijke sterke stromingen kunnen zijn. Dat vereist een goede planning om varend over bepaalde punten te komen. Een gedegen voorbereiding met informatie over stromingen, diepten, hoog- en laagwater is dan ook absoluut noodzakelijk voor een geslaagde en veilige tocht op het Wad.' Ook tijdens vakanties richting Noorwegen en Denemarken gaat de kano uiteraard mee. 'Je probeert iedere keer weer het avontuur op te zoeken. Deze tak van sport zal me nooit vervelen. Het glijden door het water, de rust, de vergezichten, de zeehonden en de vogels. Magnifiek!' Het seizoen nadert inmiddels zijn einde, maar de kano blijft voor Dick Niehof binnen handbereik. Als de weersomstandigheden het toelaten wil hij zo vaak als mogelijk het water in. En in de wintermaanden zijn er nog de zwembad-trainingen. 'Om de vorm vast te houden en bepaalde technieken verder te perfectioneren. Want je bent nooit uitgeleerd of uitgekeken op deze sport. Iedere keer ben je weer een ervaring rijker.'
Bijschrift foto: De 60-jarige Dick Niehof uit Zweeloo is al bijna 30 jaar actief bezig met de kanosport. 'Een gedegen voorbereiding met informatie over stromingen, diepten, hoog- en laagwater is absoluut noodzakelijk voor een geslaagde en veilige tocht op het Wad.'
